Het faciliteren van druggebruik in georganiseerde ruimtes is een totaal verkeerd signaal

“Zo erg is het nu ook weer niet.” “Drugs gebruiken kan best wel veilig, hoor.” “The only way to win the war on drugs is to stop fighting.” Er gaat geen maand voorbij of iemand doet een poging om drugsgebruik verder te normaliseren, zelfs om het goed te praten. Het omgekeerde is echter waar.

Deze keer is het aan de Brusselse regering. Zij wil, in navolging van de stad Luik, drugsgebruiksruimtes inrichten, waar verslaafden niet alleen geholpen kunnen worden, maar waar ze zogenaamd op een gecontroleerde en veilige manier drugs kunnen gebruiken.

Het normaliseren van verslavende stoffen, waaronder dus ook drugs, kan nooit een oplossing zijn. Ontelbare families kampen vandaag al met de verwoestende gevolgen van de twee legale drugs in ons land: tabak en alcohol.

Om dan nu het signaal te geven dat we best aanvaarden om daar nog een hele resem chemische rommel aan toe te voegen, is dan ook onbegrijpelijk. De gevolgen zijn vandaag al niet te overzien, laat staan wanneer de overheid zegt dat je bij hen op een relatief veilige manier kunt komen 'trippen'. Desondanks geraakt de illusie van veilige drugs de wereld maar niet uit.

Het is inderdaad belangrijk om spuitenruil en besmetting te voorkomen, om te achterhalen hoe men aan drugs komt en hoe men kan geholpen worden om er vanaf te geraken. Maar dat vraagt wel wat meer engagement en inspanning van een overheid dan druggebruik toelaten in een zaaltje waar je wat affiches hangt of wat flyers legt om ten onrechte de indruk te wekken dat verslavend gebruik van coke of heroïne daar veilig is. Drugs zijn immers nooit veilig.

Hoewel zo bedoeld, zullen dergelijke gebruiksruimte druggebruik ontraden noch voorkomen. Integendeel zelfs In Brussel negeren ze dit echter. Gemakshalve: onder de vlag van zogenaamde 'preventie' willen ze immers het onwettig karakter van hun plannetje maskeren.

Want we zouden het bijna vergeten: het inrichten van een gebruikersruimte is zonder meer onwettig. De Drugwet verbiedt immers dat druggebruik wordt gefaciliteerd. En daar is ook een goede reden voor. Tot nader order is drugsbezit en gebruik immers strafbaar. En je kan dat nu eenmaal niet slechts op bepaalde plaatsen 'niet strafbaar maken'. Het Openbaar ministerie moet afzien van vervolging en ook de politie moet aanvaarden dat men in de omgeving van de ruimtes drugs op zak heeft.

Het inrichten van drugsgebruikersruimte en het gedogen van onwettig druggebruik, zelfs faciliteren, als overheid dan nog, en dit daarenboven ook nog eens voor hard drugs, is volgens ons een totaal verkeerd signaal. Alle mogelijk goede bedoelingen ten spijt. Dit staat immers volledig haaks op de preventieve gedachte en het ontradingsprincipe.

Alsof de overheid plots een extra rijstrook gaat aanleggen op onze autostrades waar hardleerse snelheidsovertreders allemaal op een zogezegd veilige manier meer dan de toegelaten snelheid mogen zouden mogen rijden. Zelfde gedachte. Evenmin ontradend. Even onveilig. Even fout signaal.

Nochtans heeft cannabis ons al geleerd welke nefaste gevolgen een gedoogbeleid heeft.

Ingevolge dat gedoogbeleid in België zijn velen ervan overtuigd dat bijvoorbeeld het bezit van kleine hoeveelheden niet langer strafbaar is maar dat dit gewoon mag, zodat men ook volop zonder schroom gaat gebruiken en experimenteren. Het cijfer van mensen met cannabisproblemen en verslaafden stijgt dan ook sterk, vooral omdat er meer gebruikers zijn.

In dat kader liet An Van Duyse, medisch directeur van verslavingscentrum De Sleutel, nochtans reeds in 2015 optekenen dat het gedoogbeleid inzake cannabis rampzalig was voor de preventie. Rampzalig. U leest het goed.

Een Nederlandse studie gaat nog verder en stelt onomwonden dat het gedogen van een jointje geleid heeft tot niets ontziend geweld. En dergelijk gedoogbeleid wil men nu via gebruikersruimtes uitbreiden naar hard drugs? Echt?

Toegegeven. Waar repressie hard moet zijn ten aanzien van producenten, invoerders en dealers, is de pure bestraffing naar gebruikers toe geen zaligmakende oplossing. Preventie en behandeling zijn in dat kader zeker zo essentieel, of zelfs essentiëler.

Maar dit kan ook hand in hand gaan met repressie. Kijk maar naar initiatieven zoals de drugsbehandelings- en drugsopvolgingskamer in de correctionele rechtbanken waarbij, mits het opvolgen van voorwaarden en begeleiding, de strafvervolging ophoudt maar dit laatste wel de soms zo noodzakelijke stok achter de deur blijft om die laatste stap te zetten. Of nog: ook de zo vaak fout geciteerde 'war on drugs' in het Antwerpse verwijst de problematische gebruikers in eerste instantie naar de hulpverlening.

Dus, ja, voorkomen, afraden, responsabiliseren en begeleiden van gebruikers: het moet wel degelijk gebeuren. Maar vandaar de stap te zetten naar gedogen, normaliseren en faciliteren, gaat dan weer te ver. Het is zelfs contraproductief, gezien het risico dat het experimenteren met drugs en het aantal problematische gebruikers enkel toeneemt. U moet mij op dat punt niet geloven maar lees er desgevallend de visie van experten zoals de hulpverleners bij De Sleutel er gerust eens op na.

Gelukkig is er dus nog een federale stok achter de deur. Er is immers een federale wetswijziging nodig om drugsgebruikersruimten wettelijk mogelijk te maken. Maar op de liberalen, groenen en socialisten zullen we niet moeten rekenen om dit onding tegen te houden. Het zijn immers zij die dit in de Brusselse regering naar voren schuiven. Justitieminister Van Quickenborne dan? Gezien deze zelfverklaarde oerliberaal bij het begin van zijn politieke carrière al aankondigde dat hij een joint zou opsteken in het parlement, lijkt ons de kans klein dat hij zijn voet zal zetten.

Nee, dan moeten we binnen de Vivaldisten rekenen op de CD&V. Zij kamperen, voorlopig, op het terechte standpunt dat er eerder nood is aan echte preventie en ontwenningstrajecten. De vraag is alleen of en hoe lang ze dit volhouden in een context waar zij als buitenbeentje in de regering ook al serieus onder druk staan en bovendien mathematisch niet eens nodig zijn in deze regering? Beginselvast blijven is voor de Vivaldisten al een uitdaging, voor CD&V wordt het dat nog meer. Het federaal regeerakkoord is voorts alvast vaag genoeg om alle kanten uit te kunnen.

Laat ons hopen dat het gezond verstand zegeviert, CD&V voet bij stuk houdt en de andere Vivaldisten bij de les kan houden. In de N-VA hebben ze in elk geval een bondgenoot. Géén enkele boodschap, komende van een overheid, zou drugsgebruik mogen normaliseren. Nu niet, nooit niet. De drugswet is duidelijk, het faciliteren van drugsgebruik is verboden. Laat ons dat zo houden. Kortom, de 'war on drugs' is wel het gevecht waard.